Monstrancja (z łac. monstrare - pokazywać) – naczynie liturgiczne służące w liturgii katolickiej do umieszczania w nim poświęconej hostii, celem wystawiania na ołtarz podczas nabożeństw, adoracji, błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem oraz w czasie procesji eucharystycznych. Monstrancja składa się z stopy, trzonu z nodusem oraz otoczonego tzw. glorią reservaculum (repozytorium na hostię) z melchizedekiem. Na zwieńczeniu znajduje się najczęściej krzyż. Św. Karol Boromeusz zalecał umieszczanie figury Chrystusa Zmartwychwstałego. W wierze katolickiej konsekrowana hostia jest uobecnieniem Jezusa Chrystusa, Boga-Człowieka. Wraz z rozpowszechnieniem kultu Bożego Ciała ukształtowała się forma naczynia do prezentacji hostii. Monstrancje wykonanywano ze złota (lub pozłacane) lub innych cennych surowców, często są dziełami złotnictwa. W dobie późnego średniowiecza monstrancje przybierały formę stylizowanej, wieżowej kapliczki będącej swego rodzaju świątynią Chrystusa (wtedy hostię umieszcza się często w miejscu serca), w nowożytności rozpowszechniła się forma solaryczna – w formie promienistej glorii, w którego centrum umieszczona jest hostia.